Grootschalige herverkaveling bij wederopbouw Rotterdam
Het Duitse bombardement op 14 mei 1940 had de binnenstad van Rotterdam vrijwel compleet verwoest. Om de stad weer op te bouwen, paste het stadsbestuur het principe van stedelijke kavelruil toe. Hoewel noodgedwongen, was de herinrichting dankzij glasheldere spelregels een ongekend succes.
Stad in een modern jasje
Het doel was om Rotterdam in een modern jasje te steken, met méér openbare ruimte en brede boulevards. “Het centrum was voorheen al te krap geworden voor moderne infrastructuur en nieuwe vervoersstromen en het stadsbestuur greep de verwoesting aan voor het creëren van een nieuwe structuur”, vertelt Johan Groot Nibbelink, senior projectadviseur gebiedsontwikkeling bij het Kadaster.
Hoe ging de herverkaveling in de praktijk?
Alle bezittingen in de verwoeste zone werden direct na het bombardement van rijkswege onteigend. De eigenaren kregen een compensatie in de vorm van een claim. Voor zowel het (voormalige) opstal als de grond stelde het Rijk een waarde vast. De rechthebbenden konden aanspraak maken op een nieuwe kavel én kregen, op het moment dat ze een plan indienden voor nieuwbouw, de waarde van het voormalige opstal uitgekeerd.
Ruimte voor verkeer en metro
Niet de oppervlakte, maar de waarde vlak voor het bombardement was bij de herinrichting het uitgangspunt. Door de verbeterde inrichting steeg de waarde van de nieuwe kavels. “Dit betekende in de praktijk dat de eigenaar een kleinere kavel terugkreeg dan hij noodgedwongen had ingebracht”, legt Groot Nibbelink uit. Er ontstond meer openbare ruimte, waarvan vooral het gemotoriseerd verkeer en de nieuwe metro profiteerden.
Iedereen profiteert evenveel
“De Rotterdamse herverkaveling was niet bepaald vrijwillig, toch kunnen we ervan leren”, stelt Groot Nibbelink. “Stedelijke kavelruil is geen wedstrijd, maar een collectieve operatie die het beste gedijt bij een set goede spelregels. Spelregels die je samen afspreekt en waar iedereen evenveel van profiteert. Als het voorbeeld van Rotterdam ons iets kan leren is dat het principe van kavelruil alleen werkt als je van tevoren vaste uitgangspunten opstelt voor de verdeling.”
Meer over geschiedenis Kadaster
Benieuwd naar de oorsprong van de naam Kadaster? Of wilt u meer lezen over het Kadaster Bedrijfsmuseum?