Kwartaalbericht agrarische grondmarkt 2023-1

Thema: Invloed van Natura 2000-gebieden op de agrarische grondmarkt

Samen met Wageningen Economic Research onderzocht het Kadaster of de aanwezigheid van Natura 2000-gebieden de prijsontwikkeling van landbouwgrond beïnvloedt.  

Agrarische grond binnen Natura 2000-gebieden lager in prijs

Het onderzoek laat zien dat de prijs van agrarische grond binnen de stikstof-gevoelige Natura 2000-gebieden bijna 30% lager ligt dan de prijs van grond die niet bij dergelijke Natura 2000-gebieden ligt. Ook de mobiliteit van agrarische grond binnen Natura 2000-gebieden ligt beduidend lager dan de mobiliteit van agrarische grond buiten de Natura 2000-gebieden.

Overigens ligt slechts 3% van de agrarische grond in Nederland binnen Natura 2000-gebieden. Agrarische grond binnen 2.500 meter van een stikstof-gevoelig Natura 2000-gebied is de afgelopen 10 jaar 4 à 5% lager geprijsd dan de grond buiten deze 2.500 meter. In de afgelopen jaren is hierin geen duidelijke toe- of afname vastgesteld.

Wilt u meer weten? Lees het volledige onderzoek in de themabijlage.

Lees de themabijlage

Kwartaalbericht 1e kwartaal van 2023

Landelijk overzicht

De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is in het 1e kwartaal van 2023 uitgekomen op € 79.400 per ha (figuur 1). Dat is 3% hoger dan in het 4e kwartaal van 2022 (€ 77.100 per ha), en 8,2% boven de gemiddelde grondprijs over heel 2022 van € 73.400 per ha.

Prijzen van bouwland en grasland

De gemiddelde prijs van bouwland steeg in het 1e kwartaal van 2023 met 3,7% naar € 92.200 per ha (figuur 1). Dat is 9,1% boven de gemiddelde prijs over heel 2022 van € 84.500 per ha.
De gemiddelde prijs van grasland is in het 1e kwartaal van 2023 met 0,6% gedaald tot € 68.800 per ha (figuur 1). Dat is 3,9% meer dan de gemiddelde prijs van grasland over heel 2022 van € 66.200 per ha.
De gemiddelde prijs van snijmaisland is in het 1e kwartaal van 2023 met 3,9% gestegen tot € 77.500 per ha. De prijs van dit grondgebruik is niet afzonderlijk in figuur 1 opgenomen, maar is wel onderdeel van het totaalcijfer van landbouwgrond.

Deze grafiek toont de agrarische grondprijzen van grasland, bouwland en grasland, bouwland en snijmais samen- voor 2023-Q1. De x-as toont de meest recente 12 kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 100.000 euro per hectare en de stapgrootte 10.000 hectare. Bouwland ligt in 2023-Q1 op 92.200 euro per hectare, grasland op 68.800 euro per hectare en het totale gemiddelde op 79.400 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 1 Agrarische grondprijs (euro/ha) naar grondgebruik
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 1

Grondmobiliteit

In het 1e kwartaal van 2023 is 6.300 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2); bijna 1.600 ha (20%) minder dan in hetzelfde kwartaal van 2022. Gemeten over de laatste vier kwartalen (2022Q2 tot en met 2023Q1) is in totaal 29.300 ha grond in andere handen overgegaan. Dat is 2.000 ha (6%) minder dan in dezelfde periode een jaar eerder (2021Q2-2022Q1).

De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – over de vier laatste kwartalen bedroeg 1,63%, tegen 1,74% in dezelfde periode het jaar daarvoor.

Deze grafiek toont de grondmobiliteit - de verhandelde oppervlakte - voor 2023-Q1 in geheel Nederland. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondmobiliteit, de ondergrens is 0 hectare, de bovengrens 14.000 hectare en de stapgrootte 2.000 hectare. Het vierde kwartaal geeft telkens de hoogste mobiliteit. Het derde kwartaal de laagste. De mobiliteit lag in het eerste kwartaal van 2023 op 6.280 hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.
Figuur 2 Mobiliteit (ha) landbouwgrond per kwartaal
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 2

Provinciaal overzicht

Grondprijzen

In kaart 1 zijn de provinciale agrarische grondprijzen in het meest recente kwartaal opgenomen; figuren 3 tot en met 7 geven de ontwikkeling van de prijzen in de afgelopen twaalf kwartalen weer. De prijzen zijn berekend als het voortschrijdend gemiddelde over vier kwartalen.

De gemiddelde agrarische grondprijs loopt in het 1e kwartaal van 2023 uiteen van € 57.700 in Fryslân tot € 160.600 per ha in Flevoland (kaart 1). In de overige provincies varieert de grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 tussen € 67.300 (Groningen) en € 87.500 per ha (Zeeland).

Deze kaart toont de agrarische grondprijzen per provincie van 2023-Q1. De grondprijzen zijn berekend op basis van de transacties van de periode 2022-Q2 tot en met 2023-Q1. De legenda toont in blauwtinten de grondprijs, met als ondergrens “0 tot 50.000 euro per hectare” en als bovengrens “150.000 en hoger euro per hectare”. In Friesland is de gemiddelde prijs het laagst met 57.700 euro per hectare. Flevoland heeft met een gemiddelde prijs van 160.600 euro per hectare de hoogste prijs. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Kaart 1 Agrarische grondprijs naar provincie, 1e kwartaal 2023
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van kaart 1

Grondprijsontwikkeling Groningen, Fryslân en Drenthe

Deze grafiek toont de grondprijsontwikkeling voor de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 90.000 euro per hectare en stapgrootte van 10.000 euro per hectare. In de provincie Groningen daalde de gemiddelde grondprijs in het eerste kwartaal van 2023 naar 67.300 euro per hectare. In Friesland en Drenthe steeg de gemiddelde grondprijs iets: in Friesland naar 57.700 en in Drenthe naar 71.800 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 3 Grondprijsontwikkeling provincies Groningen, Fryslân en Drenthe
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 3

In de provincies Drenthe en Fryslân is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 met 1% à 2% toegenomen, terwijl die in Groningen met 5% is gedaald (figuur 3). 

Grondprijsontwikkeling Overijssel, Flevoland en Gelderland

Deze grafiek toont de grondprijsontwikkeling voor de provincies Overijssel en Gelderland. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 90.000 euro per hectare en stapgrootte van 10.000 euro per hectare. De beide provincies laten in het eerste kwartaal van 2023 een stijging in de grondprijsontwikkeling zien. In Gelderland komt de grondprijs in dat kwartaal op 67.900 euro per hectare, in Overijssel komt deze op 72.000 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 4 Grondprijsontwikkeling provincies Overijssel en Gelderland
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 4

In de provincies Gelderland en Overijssel is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 met respectievelijk 3% en 4% gestegen (figuur 4).

Deze grafiek toont de grondprijsontwikkeling voor de provincie Flevoland. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 160.000 euro per hectare en stapgrootte van 20.000 euro per hectare. De provincie Flevoland laat in het eerste kwartaal van 2023 weer een stijgende grondprijsontwikkeling zien tot het niveau van 160.600 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 5 Grondprijsontwikkeling provincie Flevoland
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 5

In de provincie Flevoland is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 met 4% gestegen (figuur 5).

Grondprijsontwikkeling Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland

Deze grafiek toont de grondprijsontwikkeling voor de provincies Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 90.000 euro per hectare en stapgrootte van 10.000 euro per hectare. De provincies Utrecht en Zuid-Holland laten in het eerste kwartaal van 2023 een stijgende grondprijs zien. In Utrecht komt deze uit op 71.800 euro per hectare, en in Zuid-Holland op 72.300 euro per hectare. De grondprijs in Noord-Holland is gedaald naar 82.300 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 6 Grondprijsontwikkeling provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 6

In de provincies Zuid-Holland en Utrecht is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 met 3% à 4% gestegen, terwijl in Noord-Holland de grondprijs met 2% is gedaald (figuur 6).

Grondprijsontwikkeling Zeeland, Noord-Brabant en Limburg

Deze grafiek toont de grondprijsontwikkeling voor de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland. De x-as toont de 12 meest recente kwartalen. De y-as toont de grondprijs, met als ondergrens 40.000 euro per hectare en als bovengrens 90.000 euro per hectare en stapgrootte van 10.000 euro per hectare. Ieder van de drie provincies laat in het eerste kwartaal van 2023 een stijgende grondprijsontwikkeling zien. In Limburg komt deze op 79.000 euro per hectare, in Noord-Brabant op 83.000 euro per hectare en in Zeeland op 87.500 euro per hectare. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 7 Grondprijsontwikkeling provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 7

In de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland is de gemiddelde agrarische grondprijs in het 1e kwartaal van 2023 met 2% à 3% gestegen (figuur 7).

Grondmobiliteit

De relatieve grondmobiliteit – het verhandelde areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – over de 4 laatste kwartalen (2022Q2-2023Q1) varieert van 1,17% in Overijssel tot 2,23% in Limburg (figuur 8). In vergelijking met een jaar eerder (2021Q2-2022Q1) is in zeven provincies de relatieve grondmobiliteit in meer of mindere mate afgenomen: van 0,1 procentpunt in Gelderland tot 0,3 procentpunt in Noord-Brabant, Overijssel en Zuid-Holland. In vijf provincies is de relatieve grondmobiliteit gestegen, van 0,1 procentpunt in Groningen en Zeeland tot 0,4 procentpunt in Utrecht.

Deze grafiek toont de relatieve grondmobiliteit -dat is de verhandelde oppervlakte ten opzichte van het totale beschikbare areaal landbouwgrond- per provincie. De x-as toont de 12 provincies. De y-as toont de relatieve grondmobiliteit, de ondergrens is 0%, de bovengrens 2,5%, de stapgrootte is 0,5%. De grafiek vergelijkt de relatieve mobiliteit in de periode april 2022 tot en met maart 2023 met de periode januari 2022 tot en met december 2022. Van de twaalf provincies steeg de mobiliteit in 5 provincies. In de overige provincies daalde de mobiliteit in deze periode. Heeft u naar aanleiding hiervan nog vragen? Neem dan contact op met onze expert Landelijk gebied Paul Peter Kuiper via 0621503747.

Figuur 8 Relatieve mobiliteit landbouwgrond (%) in 2021-Q2 t/m 2022-Q1 en 2022-Q2 t/m 2023-Q1
Bron: Kadaster en Wageningen Economic Research
Open toegankelijk ods-document met data van figuur 8

Verantwoording

Agrarische grondprijs

De agrarische grondprijs is de prijs van vrij beschikbare landbouwgrond gekocht door agrariërs. Aan de basis van de berekening van de grondprijs staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondprijs zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:

  • koper heeft een landbouwbedrijf
  • grasland, bouwland, snijmais
  • soort overdracht is koop-verkoop
  • zakelijk recht is volle eigendom
  • geen opstallen
  • geen reguliere pachtovereenkomst of erfpacht
  • geen familierelatie
  • oppervlak perceel groter dan 0,25 ha
  • de koopsom is groter dan € 1,-

Verhandelde percelen met extreem hoge en lage prijzen zijn volgens een statistische methodiek uitgesloten.

Agrarische grondmobiliteit

De agrarische grondmobiliteit – het verhandelde areaal landbouwgrond – geeft aan hoeveel agrarische grond is verhandeld op de vrije markt. Aan de basis van de berekening van de grondmobiliteit staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondmobiliteit zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:

  • grasland, bouwland, snijmais, bollenland, boomkwekerij, fruitteelt en overig tuinland
  • soort overdracht is koop-verkoop
  • zakelijk recht is volle eigendom
  • geen familierelatie
  • oppervlak perceel groter dan 0,25 hectare
  • de koopsom is groter dan € 1,-

Over het kwartaalbericht

Dit kwartaalbericht is een samenwerking van Wageningen Economic Research en het Kadaster.  

Aanmelden kwartaalbericht per mail

Logo van Wageningen University & Research.Logo van het Kadaster

Deel deze pagina

Terug naar vorige pagina